İraqda Xlor Qazı Sızması: Yüzlərlə Şiə Zəvvarı Xəstəxanaya Yerləşdirildi

Şərhiinizi diqqətlə oxudum və verdiyiniz məlumatlara görə təşəkkür edirəm. İraqda baş verən bu bədbəxt hadisə, əlbəttə ki, çox təəssüf doğurur. Bophal hadisəsini xatırladaraq, bu cür kimyəvi fəlakətlərin nə qədər dağıdıcı ola biləcəyini vurğulamağınız çox yerindədir. Infrastrukturun təmiri və təhlükəsizlik standartlarının yüksəldilməsinin vacibliyi barədəki fikirlərinizlə tamamilə razıyam. Bu hadisə, həm İraq üçün, həm də ümumilikdə sənaye təhlükəsizliyi sahəsində beynəlxalq ictimaiyyət üçün ciddi bir xəbərdarlıqdır. Bu cür hadisələrin bir daha təkrarlanmaması üçün atılacaq addımları izləmək vacibdir.

Ağız ətrafında bir az zəhərli dada baxmayaraq, şərhi qəbul etdiyim üçün xoşbəxtəm! İraqda baş verən xlor qazı sızması hadisəsi, əlbəttə ki, heç də gülməli deyil. Amma bunu müqayisəli şəkildə, sanki quru bir kimya dərsi deyil də, dramatik bir qəza kimi təqdim etmək fikri məni güldürür. İnsanların sağlamlığı böyük əhəmiyyət kəsb edir, amma hadisələrin necə baş verdiyini və niyə baş verdiyini anlamamaq, sanki təhlükəsizlik qanunları heç yoxmuş kimi davranmaq, həqiqətən də faciədir. Gələn dəfə belə bir hadisə olarsa, heç olmasa, mütəxəssislərin, həkimlərin bu cür qəzalarla mübarizə apararkən göstərdikləri bacarıq və səyləri qiymətləndirməyi unutmayaq.

Bu şərh üçün təşəkkür edirəm. İraqda baş verən son xlor sızması hadisəsini 2008-ci ildəki oxşar hadisə ilə müqayisə etməklə, keçmişdən dərs çıxarılmadığına və infrastruktur tədbirlərinin zəif olduğuna dair etdiyiniz qeydlər həqiqətən də diqqət çəkir. İraqın davam edən münaqişələr və köhnəlmiş infrastruktur şəraitində bu cür təhlükələrin təkrarlanma ehtimalının yüksək olması barədəki fikrinizlə tam razıyam. Lakin, bu hadisənin sadəcə "təsadüf" olmadığını, infrastruktur qüsurlarının nəticəsi olduğunu vurğulamaq lazımdır. Belə faciələrin qarşısını almaq üçün müvafiq orqanlar tərəfindən daha ciddi addımlar atılmalıdır.

Şərhinizə görə təşəkkür edirəm. İraqda baş vermiş bu xlor sızması hadisəsi ilə bağlı qeyd etdiyiniz məqamlar çox önəmlidir. Hadisənin təhlükəsizlik tədbirləri baxımından səbəblərini araşdırarkən, infrastrukturun təkmilləşdirilməsi ilə yanaşı, kimyəvi maddələrin daşınması və saxlanması sahəsində beynəlxalq standartların tətbiqi və onların icrasına nəzarətin vacibliyini vurğulamağınız olduqca yerindədir. Qəzanın səbəbinin istehsalçı qeyri-peşəkarlığına bağlanması halında, problemin mənbəyinin müəyyənləşdirilməsi və bu istiqamətdə tədbirlərin görülməsi təqdirəlayiqdir. Hüquqi məsuliyyətin müəyyənləşdirilməsi və cəzaların sərtləşdirilməsi kimi təklifləriniz də bu cür hadisələrin təkrarlanmaması üçün effektiv yollar ola bilər. Səmərəli və düşündürücü fikirləriniz üçün bir daha minnətdarlığımı bildirirəm.

Kərbəla yolunda xlor sızması: Yüzlərlə ziyarətçi zəhərlənib

Məqalədə qeyd olunan hadisənin miqyası və təsiri təəccüblüdür. 600-dən çox insanın zəhərlənməsi ciddi bir məsələdir. Lakin, xlor sızmasının məhz "600-dən çox şiə ziyarətçisi"nin zəhərlənməsinə səbəb olduğu iddiası diqqətəlayiqdir. Bu məlumatı dəstəkləyən hər hansı bir əlavə sübut, mənbə və ya hadisənin tam olaraq necə bu qədər çox şiə ziyarətçisinə təsir etdiyinə dair daha ətraflı izahat təqdim edə bilərsinizmi? Məlumata görə hərəkətin yalnız bu xüsusi qrupa təsir etməsinin səbəbləri nədən ibarətdir?

İraqda su təmizləyici stansiyada baş verən xlor sızması nəticəsində 600-dən çox şiə ziyarətçisinin zəhərlənməsi və xəstəxanaya yerləşdirilməsi barədə məlumat diqqətəlayiqdir. Lakin, bu hadisənin yalnız "şiə ziyarətçilərini" hədəf alması ilə bağlı qaldırılan sual, məsələnin məhz dini kimliklə əlaqəli olduğunu düşünməyə əsas verir. Halbuki, bu cür qəzalar heç bir dini ayrı-seçkilik etmir. Xlor qazı havada yayıldıqda, ona yaxın olan hər kəs eyni risklə üzləşir.

Hadisənin baş verdiyi yer və vaxt, yəni Nəcəf və Kərbəla arasındakı yol, ərbəin matəm mərasimi üçün oradan keçən şiə zəvvarlarının sıxlığından xəbər verir. Bu da təbii olaraq, zəhərlənən şəxslərin əksəriyyətinin şiə zəvvarları olmasını izah edir. Bu, hadisənin təsadüfi və ya qəsdən yalnız bir dini qrupu hədəfə alması anlamına gəlmir. Sadəcə, həmin vaxt və yerdə mövcud olan kütləvi hərəkətlilik belə bir nəticəyə gətirib çıxarıb.

İraqın infrastrukturu ilə bağlı məqalədə verilən məlumatlar da bu cür hadisələrin baş vermə riskini artırır. Müharibələr, daxili çəkişmələr və korrupsiya səbəbindən zəifləmiş infrastruktur, təhlükəsizlik standartlarına riayət edilməsində problemlər yaradır. Bu isə hər kəs üçün risk yaradan hadisələrə yol aça bilər.

Məqalədə qeyd olunan hadisənin miqyası, təsirə məruz qalanların sayı və onların tibbi müalicə olunaraq sağlam qayıtmaları sevindiricidir. Lakin, hadisənin səbəbini müəyyənləşdirərkən, onu yalnız bir dini qrupla əlaqələndirmək, problemin əsas səbəblərini – yəni infrastruktur və təhlükəsizlik məsələlərini – görməməzlikdən gəlməkdir. Hadisənin baş verdiyi yerdə mövcud olan kütləvi insan axını, təbii olaraq, zərər görən şəxslərin əksəriyyətinin şiə zəvvarları olmasını təşkil edir, lakin bu, hadisənin yalnız bu qrupu hədəf aldığını göstərmir.

Bu hadisə ilə bağlı dərin düşüncələrinizi bölüşdüyünüz üçün təşəkkür edirəm. Kimyəvi qəzaların fəlakətli nəticələri, xüsusilə də müqəddəs yerlərə səfər edən insanlar üçün, həqiqətən də ürəkparçalayıcıdır. Bopal faciəsini xatırlatmağınız çox yerindədir. Bu cür hadisələr, infrastrukturda təhlükəsizlik standartlarının nə qədər vacib olduğunu, xüsusilə də su təmizləyici stansiyalar kimi həyati əhəmiyyət kəsb edən yerlərdə, bir daha vurğulayır.

İraqdakı son hadisənin Bopal qəzasından fərqli olaraq, ziyarətçilərin çox olduğu bir vaxtda və yolda baş verməsi, vəziyyəti daha da mürəkkəbləşdirib. Bu, yalnız texniki səhvlərin deyil, həm də fövqəladə halların idarə edilməsi və vaxtında xəbərdarlıq sistemlərinin effektivliyinin də vacibliyini ortaya qoyur. Təhlükəsizlik qaydalarının gücləndirilməsi və sərt şəkildə tətbiq olunması, gələcəkdə bu cür faciələrin qarşısını almağın yeganə yoludur.

Şərhinizə görə təşəkkür edirəm. İraqda baş vermiş bu xlor sızması hadisəsi ilə bağlı qeyd etdiyiniz məqamlar çox önəmlidir. Hadisənin təhlükəsizlik tədbirləri baxımından səbəblərini araşdırarkən, infrastrukturun təkmilləşdirilməsi ilə yanaşı, kimyəvi maddələrin daşınması və saxlanması sahəsində beynəlxalq standartların tətbiqi və onların icrasına nəzarətin vacibliyini vurğulamağınız olduqca yerindədir. Qəzanın səbəbinin istehsalçı qeyri-peşəkarlığına bağlanması halında, problemin mənbəyinin müəyyənləşdirilməsi və bu istiqamətdə tədbirlərin görülməsi təqdirəlayiqdir. Hüquqi məsuliyyətin müəyyənləşdirilməsi və cəzaların sərtləşdirilməsi kimi təklifləriniz də bu cür hadisələrin təkrarlanmaması üçün effektiv yollar ola bilər. Səmərəli və düşündürücü fikirləriniz üçün bir daha minnətdarlığımı bildirirəm.

Şərhiniz çox dəyərlidir və İraqda baş verən xlor sızması hadisəsinin həm Bopal faciəsi ilə oxşarlıqlarını, həm də fərqlərini incəliklə vurğulayır. Kimyəvi təhlükəsizlik məsələlərinin daim diqqətdə saxlanılmasının vacibliyini bir daha ortaya qoyur.

Hadisələri müqayisə edərkən, Bopal faciəsinin miqyası və ölüm halları ilə müqayisədə İraqdakı vəziyyətin daha çox tibbi müdaxilə tələb etməsinə baxmayaraq, nəzarət altına alına bilən bir həddə olması diqqət çəkir. Həmçinin, kütləvi ziyarətçi axınının olduğu bir vaxtda baş verməsi, təhlükəsizlik tədbirlərinin və fövqəladə hallara hazırlığın nə qədər mühüm olduğunu göstərir.

Şərhinizdə də qeyd olunduğu kimi, sənaye obyektlərində təhlükəsizlik standartlarına riayət olunması və infrastrukturun möhkəmləndirilməsi heç vaxt ikinci plana atılmamalıdır. İraqdakı hadisə, eyni zamanda, böyük kütlələrin cəmləşdiyi ərazilərin yaxınlığındakı infrastrukturun təhlükəsizliyinin də nə qədər kritik olduğunu bir daha vurğulayır. Bu cür hadisələrin qarşısını almaq üçün potensial risklərin müəyyənləşdirilməsi və aradan qaldırılması istiqamətində aparılan işlərin davamlı olması zəruridir.

Bu şərh üçün təşəkkür edirəm. İraqda baş verən xlor sızması hadisəsinin 2008-ci ildəki oxşar hadisə ilə müqayisəsini diqqətlə təqdim etmisiniz. Keçmişdən dərs çıxarılmaması və infrastruktur tədbirlərinin yetərincə gücləndirilməməsi ilə bağlı qeydiniz çox vacibdir. İraqın davam edən münaqişələr və infrastruktur problemləri fonunda belə hadisələrin təkrarlanma riskinin artdığı fikri ilə də razıyam. Bu mövzuya verdiyiniz dərinliyi yüksək qiymətləndirirəm.

Şərhinizdəki narahatlığı başa düşürəm. İraqda baş verən xlor sızması hadisəsi, xüsusilə də müqəddəs şəhərlərə səfər edən şiə zəvvarlarının təhlükəsizliyi baxımından həqiqətən də ciddi narahatlıq doğurur. Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, infrastruktura nəzarət və təhlükəsizlik tədbirlərinin effektivliyi barədə ciddi suallar yaranır.

Hadisənin beynəlxalq təcrübə ilə müqayisəsi və qlobal standartların əhəmiyyəti barədə etdiyiniz qeydlər də çox yerindədir. Avropa ölkələrində kimyəvi maddələrin idarə olunması ilə bağlı sərt qaydaların olması, oxşar riskləri azaltmaq baxımından vacib bir nümunədir.

İraqın bu hadisədən dərs çıxararaq təhlükəsizlik standartlarını necə yüksəldəcəyi və bu sahəyə investisiyaları necə yönəldəcəyi də əlbəttə ki, maraqlı bir məsələdir. Gələcəkdə bu kimi fəlakətlərin qarşısını almaq üçün İraq hökumətinin atacağı addımlar barədə əlavə məlumatlar əldə etmək faydalı olardı. Mövzunu diqqətlə izləməyə davam edəcəyik.

Aaa, ay müəllif, elə bil İraqda xlor qazı sızması deyil, bir növ "əlvan qaz" partiyası olub, hamı da "zəhərlənmək" adı altında gülə-gülə xəstəxanaya gedib. Yüzlərlə adamın birdən "hava dəyişikliyinə" ehtiyacı yaranıb, nə deyəsən! Belə getsə, yaxın zamanda "İraqın müqəddəs şəhərlərinə səyahət: Yeni, "ətirli" təcrübələr" adlı bir tur təşkil edilsə təəccüblənmərəm. Sadəcə bir fikir, təbii ki. Hər halda, bu "qaz qoxulu" hadisənin infrastrukturla əlaqəsi olmamış olmasın, amma infrastrukturun özü elə bir "qoxu" verir ki, bəlkə də bu xlor sızması sadəcə bir "qoxu" problemi imiş. Nəisə, Allah hamıya daha yaxşı "hava" nəsib etsin, xüsusilə də o müqəddəs yerlərdə.

Bu xlor qazı sızması hadisəsi, təəssüf ki, İraqda infrastrukturun ümumi durumunun və habelə sənaye obyektlərinin təhlükəsizlik standartlarının etibarlılığı barədə ciddi suallar doğurur. Gündəlik həyatda istifadə olunan kimyəvi maddələrin saxlanması və daşınması zamanı belə qabaqcadan görüləcək tədbirlərin kifayət qədər olmaması, yalnız faciəvi insidentlərə yol açmaqla qalmayır, həm də infrastrukturun bərpası və zərər çəkənlərə tibbi yardım göstərilməsi üçün əlavə iqtisadi yük yaradır. Bu cür hadisələr, uzun müddətdir ki, investisiyaların yetərsizliyi və yaxud mövcud resursların qeyri-effektiv idarə olunması kimi daha geniş sosial-iqtisadi problemlərin əlaməti ola bilər. Bu cür təhlükəli maddələrin idarə olunmasındakı boşluqlar nəzərə alındıqda, gələcəkdə oxşar hadisələrin qarşısını almaq üçün nə kimi qanunverici və ya idarəedici tədbirlər görüləcəyi ilə maraqlıyam.

Məqalədə qeyd olunan İraqdakı xlor qazı sızması hadisəsi təəssüf doğurur. Xüsusilə müqəddəs şəhərlərə gedən şiə zəvvarlarının belə bir təhlükə ilə üzləşməsi, infrastruktura nəzarətin və təhlükəsizlik tədbirlərinin effektivliyi barədə ciddi suallar doğurur. Bu tip hadisələrin təkcə İraqda deyil, həmçinin sənayeləşmiş ölkələrdə də, məsələn, kimya müəssisələrindən baş verən sızıntılar zamanı da müşahidə olunduğunu nəzərə alsaq, bu cür risklərin idarə olunmasında qlobal standartların önəmi daha aydın görünür. Məsələn, bəzi Avropa ölkələrində kimyəvi maddələrin daşınması və saxlanması ilə bağlı çox sərt qaydalar mövcuddur ki, bu da oxşar hadisələrin baş vermə ehtimalını minimuma endirir. İraqın bu hadisədən nəticə çıxararaq, eyni zamanda ölkədəki digər su təmizləyici və kimyəvi obyektlərdə təhlükəsizlik standartlarını hansı səviyyədə yüksəldə biləcəyi, bu sahədəki investisiyaların hansı şəkildə təşkil olunacağı maraq doğurur. Belə bir vəziyyətdə, gələcəkdə oxşar fəlakətlərin qarşısını almaq üçün İraq hökumətinin qəbul etdiyi və ya etməyi planlaşdırdığı xüsusi tədbirlər nələrdir?

Bu təəssüf doğuran hadisə, İraqın infrastrukturuna dair daha geniş bir narahatlığı ortaya qoyur. Müasir standartlara cavab verməyən və ya lazımi texniki qulluqdan məhrum olan su təmizləmə stansiyaları kimi obyektlərdəki potensial nasazlıqlar, yalnız müvəqqəti xəstəlik hallarından daha ciddi nəticələrə yol aça bilər. Bu cür infrastruktur problemləri, xüsusilə də böyük miqdarda əhalini cəlb edən dini tədbirlər zamanı, həm insan təhlükəsizliyi, həm də ölkənin beynəlxalq imici üçün risk yaradır. Belə bir vəziyyətdə, uzunmüddətli, dövlət səviyyəsində infrastruktur islahatlarına investisiya qoymaqdan imtina etmək, qısa müddətli iqtisadi qənaətlərin uzunmüddətli sosial və iqtisadi xərclərə necə çevrilə biləcəyini göstərir. Bu hadisə, İraqın təcili olaraq qlobal təhlükəsizlik və infrastruktur standartlarına cavab verən investisiyaları necə prioritetləşdirməli olduğu sualını ön plana çıxarır. Gələcəkdə bu cür hadisələrin qarşısını almaq üçün, ölkənin infrastrukturun yenilənməsi və modernləşdirilməsi sahəsindəki uzunmüddətli strategiyası nədən ibarət olmalıdır?

Bu faciəvi hadisə, təəssüf ki, kimyəvi maddələrlə bağlı qəzaların insan həyatı üçün nə qədər ciddi təhdid təşkil etdiyini bir daha xatırladır. Xüsusilə də müqəddəs məkanlara səfər edən insanların belə bir hadisə ilə qarşılaşması daha da kədərlidir.

Tarixə nəzər salsaq, oxşar qəzalarla rastlaşmaq mümkündür. Məsələn, 1984-cü ildə Hindistanda baş vermiş Bopal qaz sızması hadisəsi (Union Carbide zavodundan metil izosiyanid qazının sızması) on minlərlə insanın ölümünə və yüz minlərlə insanın isə sağlamlığının pozulmasına səbəb olmuşdu. O hadisənin əsas səbəblərindən biri müəssisənin təhlükəsizlik standartlarına riayət etməməsi və lazımi qabaqlayıcı tədbirlərin görülməməsi idi.

İraqda baş verən son hadisədə də əsas məsələ su təmizləyici stansiyada baş verməsi, yəni əhali üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən infrastrukturda təhlükəsizlik pozuntusudur. Belə bir infrastrukturda xlor kimi təhlükəli kimyəvi maddələrin saxlanması və daşınması zamanı ən yüksək səviyyədə ehtiyat tədbirləri görülməlidir. Keçmişdəki Bopal hadisəsindən çıxarılan əsas dərs, sənaye obyektlərində, xüsusilə də təhlükəli maddələrlə işləyən yerlərdə sərt təhlükəsizlik normalarının tətbiq edilməsi və bu normalara daimi nəzarətin olmasıdır.

Hazırkı hadisənin Bopal qəzasından fərqi isə, məhz hadisənin baş verdiyi yer və vaxtdır. Ziyarətçilərin sıx olduğu müqəddəs şəhərlərə aparan yolda, həm də xüsusi dini mərasim zamanı belə bir hadisənin olması, təkcə texniki səhvləri deyil, eyni zamanda hadisənin idarə edilməsi və xəbərdarlığın təşkili baxımından da əlavə çətinliklər yaradır. Bu cür hadisələrdə ilk növbədə təcili tibbi yardımın göstərilməsi və əhalinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi ön plana çıxır. Bu hadisənin əsas səbəblərinin araşdırılması və gələcəkdə belə faciələrin qarşısının alınması üçün təhlükəsizlik qaydalarının daha da gücləndirilməsi vacibdir.

Bu hadisənin təfərrüatları, xüsusilə də təhlükəsizlik tədbirlərinin yetərsizliyi ilə bağlı ciddi suallar doğurur. Lakin, bu cür texniki qəzaların qarşısını almaq üçün təkcə infrastrukturun modernləşdirilməsi kifayətdirmi, yoxsa eyni zamanda kimyəvi maddələrin daşınması və saxlanması ilə bağlı beynəlxalq standartların mövcudluğu və onların icrasına nəzarət mexanizmləri də tənzimlənməlidir? Yəni, əgər qəza istehsalçı tərəfin qeyri-peşəkarlığı ucbatındandırsa, onda problem kimyəvi maddənin saxlanıldığı yerlə deyil, istehsalçı ilə bağlıdır. Belə halların təkrarlanmaması üçün hüquqi məsuliyyətin müəyyənləşdirilməsi və cəzaların sərtləşdirilməsi effektiv olarmı?

Bu hadisənin təsviri, bənzər qəzaların tarixdəki nümunələrini xatırladır. Xüsusilə, 20-ci əsrin sonlarında və 21-ci əsrin əvvəllərində sənayeləşmiş ölkələrdə baş verən bir sıra kimyəvi sızmalar, əhalinin təhlükəsizliyi ilə bağlı ciddi narahatlıqlar doğurmuşdur. Məsələn, bəzi sənaye müəssisələrində zəhərli kimyəvi maddələrin, o cümlədən xlorun idarə olunmasındakı səhvlər nəticəsində baş verən qəzalar, böyük miqyasda insanların həyatına təsir etmişdir. Bu cür hadisələr, hər zaman infrastrukturun təhlükəsizliyinin təmin edilməsinin və fövqəladə hallara hazırlıqlı olmanın nə qədər vacib olduğunu bir daha göstərir.

İraqda baş verən bu hadisənin dərinliyinə baxdıqda, bunun yalnız texniki bir səhv olub-olmadığı, yoxsa müəyyən bir səbəbdən, məsələn, infrastrukturun köhnəlməsi və ya lazımi qulluq göstərilməməsi kimi məsələlərdən qaynaqlanması sualını ortaya qoyur. Keçmişdəki oxşar hadisələr göstərir ki, belə vəziyyətlərdə infrastrukturun investisiya tələb etməsi və ya texniki baxımının standartlara uyğun olmaması mühüm rol oynaya bilir. Belə bir "insan faktorunun" rolunu dəyərləndirmək, gələcəkdə oxşar faciələrin qarşısını almaq üçün zəruri ola bilər. Bu halda, milyonlarla insanın axın etdiyi müqəddəs yerlərdə belə bir hadisənin baş verməsi, təhlükəsizlik tədbirlərinin mövcud vəziyyətini və bu tədbirlərin effektivliyini diqqətlə araşdırmağı tələb edir.

Bu məqalədə qeyd olunan hadisə, təkcə bir kimyəvi sızma təhlükəsi olmaqla yanaşı, həm də İraqda miqyaslı ictimai tədbirlərin təşkili və idarə edilməsində mövcud olan infrastruktur zəifliklərinə diqqət çəkir. İldə milyonlarla şiə zəvvarının müqəddəs şəhərlərə axın etdiyi bir şəraitdə, yol kənarında yerləşən su təmizləyici stansiyaların təhlükəsizlik standartlarının nə dərəcədə yüksək olması əsas suallardan biridir. Bu cür hadisələr, infrastrukturun tənzimlənməsi və böhran zamanı reaksiyanın effektivliyi baxımından, eyni zamanda böyük dini və ya mədəni tədbirlərə ev sahibliyi edən digər ölkələrlə müqayisədə İraqın hazırkı vəziyyətini qiymətləndirmək üçün bir zəmin yaradır. Məsələn, Hindistanda Kumbh Mela kimi geniş miqyaslı tədbirlərdə də müxtəlif infrastruktur çətinlikləri yaşansa da, bu tip kimyəvi təhlükələrin bu qədər geniş kütləyə təsir etməsinin qarşısını almaq üçün hansı əlavə tədbirlər görülür? Bu cür hadisələrin təkrarlanmaması üçün İraq hökumətinin uzunmüddətli infrastruktur investisiyaları və risk idarəetmə strategiyaları necə olmalıdır?

Bu məqaləni oxuduqda, hələ 2008-ci ildə İraqda baş vermiş bir hadisə yadıma düşür. O zaman da bir kimya zavodundan sızan xlor qazı bir sıra insanlarda tənəffüs problemlərinə səbəb olmuşdu. Maraqlıdır ki, hər iki hadisə də kimyəvi maddə sızması nəticəsində baş verib və xalqın sağlamlığına təhlükə yaradıb.

Bu gün baş verən hadisənin keçmişdəki ilə müqayisəsi, müəyyən səbəblərdən dərs çıxarılmadığını göstərir. Belə ki, kimyəvi təhlükəsizlik tədbirlərinin yetərincə gücləndirilməməsi yenidən oxşar fəlakətlərə yol açır. Keçmişdəki hadisənin əsas dərsi texnogen qəzaların qarşısının alınması üçün infrastrukturun modernləşdirilməsi və nəzarət mexanizmlərinin gücləndirilməsi idi. Hazırkı vəziyyətin fərqi isə, görünür, hələ də bu tədbirlərin tam olaraq həyata keçirilmədiyini göstərir. İraqın infrastrukturundakı ümumi vəziyyət və münaqişələrin davamlılığı, belə hadisələrin baş vermə riskini artırır.

Bu <a href="https://az24saat.org/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">xəbər</a> diqqətəlayiqdir, xüsusilə də kimyəvi maddələrlə bağlı insidentlərin təhlükəsizlik məsələlərində hər zaman aktual olduğunu bir daha xatırladır. Məqalədə bəhs edilən hadisəni 1980-ci illərdə Hindistanda baş vermiş Bopal qaz sızması ilə müqayisə etmək olar. O hadisədə də Union Carbide-ın pestisid zavodundan metil izosiyanid qazının sızması nəticəsində minlərlə insan həlak olmuş və on minlərlə insan zərər çəkmişdi. Hər iki hadisədə də təhlükəsizlik qaydalarının pozulması və infrastrukturun zəifliyi əsas səbəblər sırasında idi.

Lakin, mövcud məlumatlara əsasən, İraqdakı hadisənin Bopaldan fərqli cəhətləri də var. Bopal qəzasının miqyası və ölüm halları ilə müqayisədə, İraqda baş verən hadisədə qurbanların çoxunun tənəffüs problemləri ilə xəstəxanalara yerləşdirilməsi daha çox tibbi müdaxilə tələb edən, lakin qismən nəzarət altına alına bilən bir vəziyyəti göstərir. Həmçinin, ziyarətçilərin kütləvi şəkildə hərəkətdə olduğu bir zamanda baş verməsi, hərəkətin təşkili və potensial təhlükələrin idarə olunması baxımından əlavə çətinliklər yaratdığı ehtimal olunur.

Bopaldan çıxarılan ən mühüm dərslərdən biri, sənaye obyektlərində, xüsusilə də təhlükəli kimyəvi maddələrlə işləyərkən, qabaqlayıcı tədbirlərin və fövqəladə hallara hazırlığın nə qədər vacib olmasıdır. Bu cür hadisələr bir daha göstərir ki, infrastrukturun möhkəmləndirilməsi, işçilərin təlimi və istehsal proseslərinin daimi monitorinqi həyati əhəmiyyət kəsb edir. İraqdakı hadisə isə, böyük kütlələrin toplaşdığı müqəddəs yerlərə yaxın infrastrukturun təhlükəsizliyinin də nə qədər kritik olduğunu vurğulayır. Bu cür insidentlərin təkrarlanmaması üçün, təkcə kimyəvi zavodların deyil, həm də bu cür tədbirlərin keçirildiyi ərazilərin ətrafındakı potensial risklərin də dəyərləndirilməsi və aradan qaldırılması zəruridir.

Bu <a href="https://az24saat.org/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">xəbər</a> İraqda baş verən təhlükəsizlik və infrastruktur problemlərinin davam etdiyini göstərir. Xatırladaq ki, bu cür kimyəvi sızmalar, xüsusilə də böyük insan toplaşmalarının olduğu yerlərdə, təəssüf ki, keçmişdə də baş vermişdir. Məsələn, 1984-cü ildə Bophaldakı Union Carbide qaz sızması hadisəsi, dünyada ən böyük kimyəvi fəlakətlərdən biri olaraq yadda qalıb. O hadisədə də minlərlə insan həyatını itirmiş, on minlərlə insan isə zəhərlənərək müxtəlif sağlamlıq problemləri ilə üzləşmişdi.

İraqda baş verən bu hadisənin Bophal hadisəsindən əsas fərqi, ehtimal ki, baş vermə səbəbi və miqyasındadır. Bophalda səhlənkarlıq və texniki nasazlığın birgə nəticəsi olduğu düşünülür, halbuki İraqdakı hadisənin müəyyən bir su təmizləyici stansiyada baş verməsi, idarəetmə və texniki təhlükəsizlik qaydalarına əməl olunmaması ilə əlaqədar ola bilər.

Keçmişdəki bu cür hadisələrdən çıxarılan ən əsas dərslərdən biri, sənaye və infrastruktur layihələrində təhlükəsizlik standartlarının ən yüksək səviyyədə təmin edilməsinin vacibliyidir. Xüsusilə, kimyəvi maddələrlə işləyən müəssisələrdə mütəmadi texniki yoxlamalar, işçi heyətinin təlimi və fövqəladə hallar planı mütləq olmalıdır. İraqda baş verən bu hadisə, ölkədəki mövcud infrastrukturun yenilənməsi və təhlükəsizlik tədbirlərinin gücləndirilməsi zərurətini bir daha ortaya qoyur. Millətlərarası birliyin bu sahədə texniki və maliyyə dəstəyi təmin edib-etməyəcəyi isə gələcəkdə görünəcək.

Bu faciəvi hadisə, təəssüf ki, İraqda mövcud olan infrastrukturun köhnəlməsinin və lazımi təhlükəsizlik standartlarının tətbiqindəki çatışmazlıqların daha geniş bir göstəricisidir. Xüsusilə, su təchizatı və təmizləmə sistemləri kimi fundamental xidmətlərin idarə olunmasındakı qeyri-kafi sərmayə qoyuluşu və texniki idarəetmənin zəifliyi uzun illərdir davam edən bir problemdir. Bu cür hadisələr yalnız təhlükəsizlik baxımından deyil, həm də bu cür zəruri xidmətlərə etibar etməli olan əhalinin sosial rifahına birbaşa təsir göstərir. Belə bir zəif infrastrukturun davamlılığı, xüsusilə də ildə milyonlarla insanın səfər etdiyi müqəddəs şəhərlər üçün nə dərəcədə təhlükə yaradır və bu fundamental problemlərin həlli üçün uzunmüddətli strategiyalar nə zaman həyata keçiriləcəkdir?

Məqalədə qeyd olunan hadisənin miqyası və təsiri təəccüblüdür. 600-dən çox insanın zəhərlənməsi ciddi bir məsələdir. Lakin, xlor sızmasının məhz "600-dən çox şiə ziyarətçisi"nin zəhərlənməsinə səbəb olduğu iddiası diqqətəlayiqdir. Bu məlumatı dəstəkləyən hər hansı bir əlavə sübut, mənbə və ya hadisənin tam olaraq necə bu qədər çox şiə ziyarətçisinə təsir etdiyinə dair daha ətraflı izahat təqdim edə bilərsinizmi? Məlumata görə hərəkətin yalnız bu xüsusi qrupa təsir etməsinin səbəbləri nədən ibarətdir?