Sudanın Şimali Kordofanı RSF nəzarətində pisləşir: Minlər qaçır

Paramilitar Sürətli Dəstək Qüvvələri (RSF) mülki əhaliyə qarşı zorakılıqlarını artırdıqları üçün Sudanın Şimali Kordofan ştatından və qonşu Şimali Darfurun El-Fashir bölgəsindən 4500-dən çox insan didərgin düşüb. Sudan Həkimləri Şəbəkəsi bununla bağlı ciddi narahatlığını bildirib.

Cümə günü yayımlanan hesabatlara görə, ötən həftə RSF-nin yenidən nəzarətə aldığı Bara rayonundan təxminən 2000 nəfər əyalətin paytaxtı El-Obeidə, yəni 60 kilometr (37 mil) cənuba uğurla çata bilib.

Lakin təşkilatın bəyanatında bildirilir ki, digər insanlar "çətin şəraitdə, ciddi ərzaq, su və sığınacaq çatışmazlığı ilə yolda qalmaqdadırlar". Şəbəkə, Şimali Kordofanda "təhlükəsizlik vəziyyətinin pisləşdiyini" vurğulayıb.

شبكة أطباء السودان: الدعم السريع يتسبب في نزوح أكثر من 4500 مواطن من بارا ووصل 1900 شخصا إلى مدينة الأبيض

تشهد ولاية شمال كردفان موجة نزوح متسارعة من محلية بارا باتجاه مدينة الأبيض نتيجة لتدهور الأوضاع الأمنية واستمرار انتهاكات الدعم السريع ضد المدنيين. وتشير التقارير الميدانية… pic.twitter.com/cmCFFrtWY

— Sudan Doctors Network – شبكة أطباء السودان (@SDN154) October 31, 2025

Bara şəhəri aylardır Sürətli Dəstək Qüvvələri və hökumətyönlü Sudan Silahlı Qüvvələri (SAF) arasında əsas mübarizə mərkəzi olub. 2025-ci ilin iyul ayında RSF Şimali Kordofan kəndlərinə basqın edərək onları yandırmış, nəticədə uşaqlar və hamilə qadınlar daxil olmaqla təxminən 300 insan həlak olmuşdu.

SAF sentyabrın ortalarında Baranı nəzarətə alsa da, ötən həftə şəhər yenidən Sürətli Dəstək Qüvvələrinin əlinə keçib.

Bu köç, Sürətli Dəstək Qüvvələrinin Şimali Kordofanın qərbində yerləşən Şimali Darfur əyalətinin paytaxtı El-Fashirdə törətdiyi dəhşətli cinayətlər dalğası ilə eyni vaxta təsadüf edir. Buraya 1500-dən çox insanın kütləvi qətli, xülasə edamlar və təcavüzlər daxildir.

36000-dən çox insan El-Fashirdən qaçmağa cəhd etsə də, mülki əhalinin əksəriyyəti hələ də şəhərdə tələyə düşüb. Sağ qalanların ifadələrinə görə, uşaqlar valideynlərinin gözləri önündə öldürülüb və küçələr cəsədlərlə doludur.

Sürətli Dəstək Qüvvələri əsgərlərinin meyitlərin üzərində dayandığını və silahsız gənc kişiləri edam etdiyini əks etdirən çoxsaylı videoların doğruluğu təsdiqlənib.

Genişlənən münaqişə

Ekspertlər xəbərdarlıq edirlər ki, Sürətli Dəstək Qüvvələrinin El-Fashiri ələ keçirməsi – paramilitar qüvvələr demək olar ki, 18 ay ərzində qida və dərman tədarükünü kəsmişdilər – onları Şimali Kordofanda oxşar vəhşiliklər törətməyə ruhlandıra bilər.

Long Island Universitetinin Bruklin şöbəsində ictimai siyasət professoru və Sudan və Cənubi Sudan üzrə ekspert Bakry Eljack, RSF-nin "nəzarətdən çıxdığını" və "çoxsaylı dəfələr sübut olunduğu kimi, öz əsgərlərinə nəzarət etməli olduqlarını" bildirib.

RSF lideri Məhəmməd Həmdən "Hemedti" Daqalo çərşənbə günü El-Fashirdəki əsgərlərinin "pozuntularını" araşdırmaq üçün bir təhqiqat komitəsi yaradacağını vəd etsə də, bu vəd ekspertlər tərəfindən skeptisizmlə qarşılanıb.

Eljack vurğulayıb ki, "əgər biz buna qarşı heç nə etməsək, bu, El-Fashirdə bitməyəcək, Şimali Kordofana qədər genişlənəcək". O əlavə edib ki, "El-Fashirdə gördüklərimizin başqa yerdə təkrarlanmayacağına dair heç bir zəmanət yoxdur."

Dağıdıcı vətəndaş müharibəsi 2023-cü ildə RSF qüvvələri və SAF arasında hakimiyyət mübarizəsi paytaxt Xartumda döyüşlərə səbəb olduqda başladı.

O vaxtdan bəri RSF ölkənin üçdə birindən çoxuna nəzarəti ələ keçirib. Bu münaqişə on minlərlə insanın ölümünə və 12 milyon insanın, yəni əhalisinin demək olar ki, dörddə birinin didərgin düşməsinə səbəb olaraq, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının məlumatına görə, dünyanın ən böyük humanitar böhranına çevrilib.

BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının cümə axşamı keçirilən fövqəladə sessiyasında Afrika üzrə katibin köməkçisi Marta Pobee, Şimali Kordofanda gərginləşən döyüşləri qeyd edərək El-Fashirin ələ keçirilməsini bölgədəki "təhlükəsizlik dinamikasında əhəmiyyətli bir dəyişiklik" adlandırıb.

O, "münaqişənin ərazi əhatəsinin genişləndiyini" bildirib.

24 saat